Οι ρυθμοί της καθημερινότητας και οι ραγδαίες αλλαγές που συμβαίνουν σε όλους τους τομείς της ζωής μας, συχνά μας αποδιοργανώνουν και μας πιέζουν περισσότερο απ’ ότι μπορούμε να διαχειριστούμε. Δεν είναι λίγες οι φορές που κανείς απευθύνεται στον ψυχολόγο προκειμένου να μάθει να διαχειρίζεται το άγχος του σε απλές καθημερινές καταστάσεις, όπως στο σπίτι ή τη δουλειά, ή στις κοινωνικές του συναναστροφές. Το άγχος, όπως και η κατάθλιψη, μπορεί να πάρει πολλές μορφές, κρυφές ή φανερές. Συχνά το άγχος και ο φόβος μπορεί να συγχέονται γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις συνυπάρχουν. Ενδεικτικά κάποιες φανερές μορφές άγχους είναι:

• Κοινωνικό άγχος- κοινωνική φοβία (άγχος στη συναναστροφή με άλλους, όταν πρέπει κανείς να μιλήσει ή να φάει μπροστά σε κόσμο, όταν πρέπει να συμμετάσχει σε κάποια συζήτηση ή να παρευρεθεί σε μια παρέα κ.α.)
• Ο πανικός ή κρίσεις πανικού (αφορά ακραία εκδήλωση άγχους με ιδιαίτερα έντονα σωματικά συμπτώματα που δημιουργούν στο άτομο την αίσθηση ότι μπορεί να πεθάνει ή ότι βιώνει έμφραγμα, εγκεφαλικό ή ότι τρελαίνεται)
• Άγχος για συγκεκριμένες καταστάσεις- ειδική φοβία (πχ για αεροπλάνα, ύψη, κλειστούς χώρους, αράχνες, αίμα, βελόνες κλπ.)
• Γενικευμένο άγχος (άγχος για πολλές και διαφορετικές καταστάσεις της καθημερινότητας)
• Εμμονικό άγχος (άγχος που αφορά ένα συγκεκριμένο, πολύ ειδικό γεγονός, που συνήθως δεν αποτελεί κάποιο πρόβλημα της καθημερινής ζωής και μπορεί να συνοδεύεται από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοερές πράξεις για την ύφεσή του).
• Μετατραυματικό άγχος (άγχος που ακολουθεί ένα τραυματικό γεγονός)

• Πότε το άγχος μου είναι παθολογικό;

Το άγχος αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού και ως ένα βαθμό είναι χρήσιμο γιατί κινητοποιεί το άτομο και το προστατεύει από πραγματικούς κινδύνους. Αρχίζει να γίνεται παθολογικό όταν το άτομο πια δυσκολεύεται να το διαχειριστεί ή να το κατευνάσει, όταν αρχίζει να δημιουργεί στο άτομο αλλόκοτες ή πολύ ενοχλητικές σκέψεις, όταν εκδηλώνεται με τη μορφή κρίσεων πανικού ή όταν σωματικά υπάρχει ένα σύμπτωμα που δεν μπορεί να εξηγηθεί από ιατρικές εξετάσεις.

• Πότε το άγχος είναι εκεί αλλά δεν το καταλαβαίνω;

Το άγχος, όπως είπαμε και παραπάνω, μπορεί να έχει πιο «ύπουλη» μορφή και να εκδηλώνεται με τρόπους που το άτομο δυσκολεύεται να αντιληφθεί. Τέτοια μπορεί να είναι ένα σωματικό σύμπτωμα ή ένα σωματικό σύνδρομο που οργανικά δεν μπορεί να εξηγηθεί από κάποια άλλη αιτία (πχ μικρόβιο, βακτήριο, χρόνια ασθένεια, ουσίες κλπ.). Επίσης το άγχος μπορεί να επηρεάζει καθημερινές λειτουργίες του οργανισμού όπως ο ύπνος, η διατροφή/ μεταβολισμός, η αντοχή, το σεξ ή να οδηγεί σε καταχρήσεις, όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα ή η λήψη άλλων ουσιών ή φαρμάκων.

• Το άγχος αντιμετωπίζεται μόνο με ψυχοθεραπεία ή πρέπει να πάρω κάποιο χάπι;

Το άγχος αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία, με αγωγή ή/και με συνδυασμό των δύο. Η διαφορά είναι ότι η αγωγή απαλύνει τα σωματικά συμπτώματα του άγχους, αλλά δε λύνει το πρόβλημα! Η αποτελεσματικότερη θεραπεία για το άγχος και τις φοβίες είναι η ψυχοθεραπεία, στην οποία αρωγός, πάντα ανάλογα το πρόβλημα, μπορεί να γίνει και η φαρμακευτική αγωγή. Η λήψη αγωγής επίσης εξαρτάται από το αν συνυπάρχει κάποιο άλλο οργανικό ή ψυχολογικό πρόβλημα.