Πολύ συχνά οι άνθρωποι όταν νιώθουν θλιμμένοι ή «πεσμένοι» ψυχολογικά χαρακτηρίζουν αυτό που αισθάνονται ως «κατάθλιψη». Η κατάθλιψη είναι ένας συχνός λόγος που μπορεί να οδηγήσει κάποιον στον ψυχολόγο είτε γιατί ο ίδιος αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να πάσχει είτε γιατί συχνά το στενό του περιβάλλον του υποδεικνύει ότι μπορεί να είναι τελευταία κάπως «καταθλιπτικός». Παρ’ ότι η κατάθλιψη μπορεί να πάρει πολλές μορφές, διαφέρει σημαντικά από το πένθος ή τη μελαγχολία και απαιτεί διαφορετικό χειρισμό και ενίοτε φαρμακευτική αγωγή. Η κλασική μορφή της κατάθλιψης μπορεί να περιλαμβάνει στοιχεία όπως:

• η έλλειψη όρεξης ή ενδιαφέροντος για ασχολίες που προηγουμένως αποτελούσαν πηγή ευχαρίστησης,
• μειωμένη ή ιδιαίτερα αυξημένη όρεξη,
• ελαττωμένη ή αυξημένη όρεξη για ύπνο,
• απώλεια ενέργειας και γενικής διάθεσης
• σκέψεις αναξιότητας
• απώλεια «κουράγιου»
• ή ακόμα σκέψεις αυτοκτονίας

Μπορεί ωστόσο να εκδηλώνεται και με μορφές πιο ήπιες ή να συνυπάρχει με άγχος, φοβίες ή άλλες διαταραχές. Σε κάθε περίπτωση, ο ψυχολόγος είναι αρμόδιος να ξεχωρίσει το είδος και το βαθμό της καταθλιπτικής διάθεσης και να κρίνει αν υπάρχει ανάγκη για θεραπεία και τι είδους. Συχνά ο ψυχολόγος συνεργάζεται με έναν ψυχίατρο για να επωφεληθεί τα μέγιστα από το συνδυασμό λήψης φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας.

• Είναι η κατάθλιψη ασθένεια;

Η κατάθλιψη ανήκει στην κατηγορία των ψυχικών διαταραχών και θεωρείται ασθένεια, αλλά ιάσιμη. Αυτό σημαίνει ότι με την κατάλληλη θεραπεία ή το συνδυασμό διαφορετικών μορφών θεραπείας ο θεραπευόμενος μπορεί να επιστρέψει στο προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητάς του και να ξαναβρεί τη χαμένη του όρεξη και ενέργεια.

• Αν έχω κατάθλιψη είναι απαραίτητο να πάρω χάπια ή να πάω στον ψυχίατρο;

Η απάντηση εξαρτάται από το είδος και το βαθμό της διαταραχής. Συχνά συνιστάται ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής για να επωφεληθεί ο θεραπευόμενος τα μέγιστα από την ψυχοθεραπεία. Ωστόσο, η λήψη φαρμακευτικής αγωγής δεν είναι πάντα απαραίτητη ή αναγκαία, με εξαίρεση την περίπτωση ύπαρξης αυτοκτονικού ιδεασμού, όπου η λήψη της αγωγής κρίνεται αναγκαία.

• Πώς μπορώ να καταλάβω αν έχω ή όχι κατάθλιψη;

Αυτό είναι κάτι που ο ψυχολόγος είναι αρμόδιος να το κρίνει με ασφάλεια. Η πιο σωστή τακτική είναι κανείς να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό αν παρατηρήσει κάποια αλλαγή στην λειτουργικότητά του, στη διάθεση ή το περιεχόμενο της σκέψης του (σκέψεις «μαύρες» και ζοφερές) για να καθορίσει με ασφάλεια τι είναι αυτό που του συμβαίνει.

• Η κατάθλιψη δε χρειάζεται θεραπεία, περνάει από μόνη της

Η κατάθλιψη χρειάζεται θεραπεία και πολύ δύσκολα θα περάσει από μόνη της. Το πένθος που είναι μια υγιής μορφή θλίψης περνάει μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα, αλλά η κατάθλιψη συνήθως τείνει να είναι χρόνια με υφέσεις και εξάρσεις, αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα.